Rzeszów, …………………

Adwokat ………………………………………

Obrońca Jana Nowaka

Sąd Rejonowy

w Rzeszowie

Wydział II Karny

WNIOSEK

o uchylenie albo zmianę środków zapobiegawczych w postaci dozoru policji, zakazu opuszczania kraju oraz poręczenia majątkowego

Na podstawie art. 254 k.p.k. wnoszę o uchylenie lub zmianę środków zapobiegawczych w postaci dozoru policji, zakazu opuszczania kraju połączonego z zatrzymaniem paszportu oraz poręczenia majątkowego w kwocie 10.000 PLN, które zostały zastosowane postanowieniem Prokuratora Rejonowego w Rzeszowie z dnia .................... r. wobec Jana Nowaka oskarżonego o czyny określone w art. 204 § 1 i 191 § 2 k.k.

albo

o zmianę ww. środków zapobiegawczych na poręczenie osobiste określone w art. 272 § 1 k.p.k.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia .................... r. Prokuratora Rejonowego w Rzeszowie zastosowano wobec Jana Nowaka, podejrzanego wówczas o czyny określone w art.191 § 2, art. 197 § 2 i art. 204 § 1 k.k. dozór policji, zakaz opuszczania kraju połączony z zatrzymaniem paszportu oraz poręczenie majątkowe w kwocie 10.000 PLN.

W dniu .................... r. prokurator umorzył śledztwo przeciwko Janowi Nowakowi w części dotyczącej przestępstwa zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 § 2 k.k.) wobec stwierdzenia, że nie popełnił on zarzucanego mu czynu, w pozostałej zaś części skierował przeciwko niemu akt oskarżenia. Tak istotna zmiana jaką niewątpliwie stanowiło wyeliminowanie najpoważniejszego z przedstawionych zarzutów nie skłoniła jednak prokuratury do rozważenia możliwości uchylenia czy zmiany zastosowanych środków zapobiegawczych. W konsekwencji oskarżony nie może opuszczać na dłużej swego miejsca zamieszkania (ma obowiązek meldować się cztery razy w tygodniu na komisariacie policji), nie może wyjechać poza granice kraju, nie może wreszcie dysponować swymi oszczędnościami, zostały one bowiem jako poręczenie majątkowe umieszczone na koncie sum depozytowych. Skumulowanie środków zapobiegawczych zastosowanych wobec Jana Nowaka, skutkujące znacznym ograniczeniem swobód obywatelskich staje się zatem w istocie niesprawiedliwą karą, dolegliwością wymierzaną osobie, wobec której zachodzi przecież domniemanie niewinności.

Należy chyba zatem postawić kwestię, czy dalsze utrzymywanie stosowanych wobec oskarżonego środków zapobiegawczych jest celowe i czy ma podstawy prawne. Odpowiedź zdaniem obrony może być tylko jedna: nie ma uzasadnienia dla utrzymywania środków zapobiegawczych zastosowanych wobec Jana Nowaka a już z pewnością brak jest przesłanek dla łącznego stosowania tak wielu i tak różnych środków. Winny one zostać uchylone a co najmniej zamienione na taki środek, który zabezpieczając właściwie interesy postępowania karnego nie będzie zbędną uciążliwością dla oskarżonego.

Aby wykazać powyższą tezę obrony należy z konieczności przypomnieć przesłanki, jakimi kierowała się prokuratura podejmując decyzję o zastosowaniu wobec oskarżonego środków zapobiegawczych. Otóż jak czytamy w uzasadnieniu "zgromadzony w toku śledztwa materiał dowodowy uprawdopodabnia, że podejrzany Jan Nowak dopuścił się zarzucanych mu przestępstw i zachodzi konieczność zapewnienia prawidłowego biegu postępowania w niniejszej sprawie. Uwzględniono ponadto także charakter czynów zarzucanych podejrzanemu". Ani słowa o obawie ucieczki za granicę, obawie ukrywania się, matactwa czy utrudniania postępowania.

Przesłankami stosowania środków zapobiegawczych wobec Jana Nowaka były zatem:

1) duże prawdopodobieństwo, że popełnił on zarzucane mu czyny (ogólna przesłanka określona w art. 249 § 1 zd. 2 k.p.k.),

2) charakter tychże czynów,

3) potrzeba zapewnienia prawidłowego toku postępowania karnego (ogólna przesłanka z art. 249 § 1 zd. 1 k.p.k.).

Ad. 1) Nie czas i nie miejsce, aby polemizować z tezą, iż zebrany materiał dowodowy uprawdopodabnia sprawstwo oskarżonego. Swoje stanowisko w tej materii obrona zaprezentuje po przeprowadzeniu przewodu sądowego. Nie można jednak powstrzymać się od uwagi, że oto w chwili podjęcia decyzji o zastosowaniu wobec Jana Nowaka środków zabezpieczających prokurator uznał, iż bardzo prawdopodobne jest popełnienie przez oskarżonego czterech przestępstw, po czym postępowanie w części dotyczącej dwóch z owych czynów zabronionych, dodajmy, czynów najpoważniejszych, umorzył stwierdzając, że oskarżony jednak ich nie popełnił.

Ad. 2) Niewątpliwie należy podzielić pogląd, iż sprawa przeciwko Janowi Nowak ma charakter wyjątkowy: nieczęsto zdarza się bowiem, aby wobec osoby w stosunku do której wysuwane są zarzuty zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem skierowano ostatecznie akt oskarżenia o stręczycielstwo i zmuszanie do zwrotu długu. Nieczęsto też sąd ma do czynienia ze sprawą, w której pomimo wielkiego zaangażowania i gorliwości organów ścigania osiągnięto tak mierne wyniki postępowania przygotowawczego. I na tym w zasadzie wyjątkowy charakter tego postępowania się kończy. Nie można natomiast zaakceptować tezy, jakoby charakter przestępstw zarzucanych oskarżonemu miał decydować o zastosowaniu czy utrzymywaniu środków zapobiegawczych. Wydaje się jednak, że przestępstwa przeciwko wolności i obyczajności nie są niczym szczególnym w praktyce sądów polskich, zaś sytuacje w których stosowano środki zapobiegawcze wobec sprawców przestępstw określonych w art. 191 § 2 i w art. 204 § 1 k.k. należały i należą chyba do wyjątkowych.

Ad. 3) Nie ulega wątpliwości, że prawidłowy bieg postępowania karnego to wartość cenna, właśnie zapewnienie niezakłóconego toku czynności procesowych jest racją stosowania środków zapobiegawczych. Powstaje jednak pytanie, jakie zachowania Jana Nowaka mogą nasuwać wniosek o konieczności zastosowania wobec niego takich środków. Wyczerpującej odpowiedzi na to pytanie próżno szukać w uzasadnieniach decyzji o zastosowaniu środków zapobiegawczych czy w postanowieniach o nieuwzględnieniu wniosku o ich uchylenie. Szkoda, ponieważ warunkiem koniecznym zastosowania poszczególnych środków jest wykazanie, że zachodzą ustawowe przesłanki podjęcia takiej decyzji, zaś uzasadnienie podobnego rozstrzygnięcia winno wskazywać konkretne fakty, które skłoniły sąd albo inny organ do podjęcia podobnych kroków.

I tak w wypadku zakazu opuszczania kraju będzie to "uzasadniona obawa ucieczki" - art. 277 § 1 k.p.k. Jaki dowód wskazuje na to, że oskarżony zamierza opuścić kraj i pozostać za granicą?

Z kolei podstawą stosowania dozoru policji jest obawa oddalenia się oskarżonego ze stałego miejsca pobytu. Jaki dowód wskazuje na to, że zamierza to uczynić?

Wreszcie poręczenie majątkowe jest środkiem stosowanym zazwyczaj alternatywnie z tymczasowym aresztowaniem i w zasadzie wówczas, gdy zachodzą podobne podstawy. Jakie okoliczności sprawy nasuwać mogą obawę, że oskarżony będzie mataczył czy w inny sposób utrudniał postępowanie karne?

Zdaniem obrony stosowanie środków zapobiegawczych wobec Jana Nowaka jest zbędne i należy je uchylić. Gdyby jednak Sąd dostrzegał konieczność zabezpieczenia toku postępowania karnego i w związku z tym celowość zastosowania środka zapobiegawczego wnoszę o zmianę środków obecnie stosowanych wobec na poręczenie osobiste określone w art. 272 § 1 k.p.k. Gotowość złożenia takiego poręczenia zadeklarował Pan ………………………..

…………………………..

adwokat